Một mô hình quản trị hợp tác xã theo chuẩn mực mới đang được thí điểm tại Hà Giang với kỳ vọng trở thành hình mẫu đổi mới cho các tỉnh miền núi.

Tiếp cận theo năng lực

'Trong khuôn khổ nhiệm vụ khoa học cấp tỉnh “Nghiên cứu giải pháp nâng cao năng lực quản trị trong các doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Hà Giang”, nhóm nghiên cứu thuộc Học viện Ngân hàng đã đưa ra mô hình quản trị hợp tác xã (HTX) dựa trên 5 trụ cột nền tảng: Triết lý tổ chức, Cấu trúc quản trị, Hệ thống vận hành minh bạch, Quản trị các bên liên quan và Tự điều chỉnh.

TS. Lê Thị Minh Ngọc – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp & đổi mới sáng tạo, Viện Nghiên cứu Khoa học Ngân hàng, cho biết: “Điểm nổi bật của mô hình là cách tiếp cận phân tầng theo quy mô phát triển của hợp tác xã, giúp mỗi đơn vị áp dụng được phần phù hợp với năng lực hiện tại, không bị quá tải hay lệch chuẩn.”

Theo đó, với HTX siêu nhỏ – mô hình phổ biến tại Hà Giang – các yêu cầu về minh bạch vận hành có thể chỉ dừng ở sổ ghi tay, lịch phân công công việc. Trong khi đó, với HTX vừa và lớn, cùng một trụ cột sẽ yêu cầu triển khai phần mềm kế toán, xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ và thực hành minh bạch hóa toàn diện.

Cách làm này được đánh giá là phù hợp với đặc điểm địa phương, nơi phần lớn HTX vẫn đang trong giai đoạn phát triển sơ khởi, thiếu nền tảng tổ chức bài bản và gặp khó trong việc tiếp cận thị trường.

Từ lý thuyết đến hành động thực tiễn

Để kiểm nghiệm hiệu quả triển khai, nhóm nghiên cứu đã phối hợp với một số hợp tác xã trên địa bàn tỉnh tổ chức thí điểm mô hình, kết hợp đào tạo, tư vấn đồng hành và theo dõi tác động theo chu kỳ.

“Việc áp dụng mô hình không chỉ là chuyện lý thuyết mà là quá trình học hỏi hai chiều giữa nhà nghiên cứu và người thực thi, từ đó điều chỉnh các tiêu chí sao cho ‘vừa vặn’ với thực tiễn”, TS. Lê Thị Minh Ngọc chia sẻ.

Thực tế cho thấy, nhiều hợp tác xã đã có sự chuyển biến rõ rệt sau quá trình thí điểm. Mô hình mới giúp các HTX thoát khỏi tình trạng vận hành tự phát, tiến tới chuyên nghiệp hóa bộ máy, minh bạch hóa hoạt động và từng bước xây dựng mối liên kết thị trường bền vững hơn. Đây cũng là điểm yếu kéo dài ở khu vực hợp tác xã nông – lâm nghiệp vùng cao Hà Giang, nơi mà bài toán nhân lực, quản trị và kết nối thị trường luôn là rào cản lớn.

Thúc đẩy kinh tế tập thể trở thành động lực phát triển

Từ các kết quả nghiên cứu, nhóm thực hiện đề xuất kiến nghị chính sách lên UBND tỉnh Hà Giang nhằm xây dựng cơ chế hỗ trợ HTX theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, gắn với định hướng phát triển khu vực kinh tế tập thể trong tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị.

Song song với đó, nhiều chương trình đào tạo đã được triển khai để nâng cao năng lực quản trị cho lãnh đạo doanh nghiệp và HTX. Nội dung tập trung vào tư duy chiến lược trong kỷ nguyên AI, ứng dụng công nghệ trong điều hành, hướng dẫn xây dựng chiến lược phát triển một trang giấy và thực hành quản trị theo mô hình 5 trụ cột.

Nhìn rộng hơn, bài học từ Hà Giang cho thấy sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan nghiên cứu, chính quyền địa phương và khu vực hợp tác xã là yếu tố quyết định để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững. Trong bối cảnh kinh tế nông thôn đang cần những đột phá thực chất, mô hình quản trị mới không chỉ giúp HTX nâng cao nội lực mà còn tạo nền tảng để khu vực kinh tế tập thể trở thành động lực then chốt, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở các vùng khó khăn.

Với những kết quả bước đầu, Hà Giang được kỳ vọng sẽ trở thành điển hình thực tiễn để nhân rộng mô hình tại các tỉnh miền núi, trung du trong thời gian tới.

https://laodong.vn/xa-hoi/mo-hinh-hop-tac-xa-kieu-moi-tai-ha-giang-thuc-day-kinh-te-nong-thon-ben-vung-1506658.ldo

Hà Vy (BÁO LAO ĐỘNG)