PGS. TS. Nguyễn An Lương: Thực ra hiện nay chưa có một định nghĩa thống nhất về CĐS nhưng tựu trung lại đó là việc ứng dụng những tiến bộ về công nghệ số mà chủ yếu là trên cơ sở phát triển của Internet, điện toán đám mây, dữ liệu lớn vào mọi hoạt động của quá trình quản lý, điều hành, của các cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân làm cho hoạt động của nó ngày càng hiệu quả, chất lượng hơn.

PGS.TS Nguyễn An Lương trao đổi với PV Tạp chí Lao động và Công đoàn. Ảnh: Ngô Khiêm.

Như vậy, có thể hiểu CĐS trong lĩnh vực ATVSLĐ sẽ giúp các cơ quan, xí nghiệp, đơn vị có điều kiện và bảo vệ bảo vệ tốt hơn người lao động (NLĐ), giúp NLĐ được làm việc trong điều kiện môi trường an toàn hơn, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp sẽ giảm, năng suất lao động sẽ tăng cao. Khác với truyền thống, việc ứng dụng CĐS giúp quá trình bảo đảm an toàn diễn ra nhanh chóng, tiện lợi, hiệu quả, không mất nhiều sức người. Nên nhớ trong lĩnh vực ATVSLĐ, chỉ cần nhanh hơn trong một tích tắc là đã có thể cứu sống được nhiều mạng người.

Xã hội phát triển, công nghệ máy móc ngày càng hiện đại thì việc bảo đảm ATVSLĐ càng phải đặt lên trên hết, trước hết mà “chìa khóa” để dẫn đến đích nhanh nhất chính là ứng dụng CĐS. Nhưng theo quan sát và hiểu biết của tôi thì hiện nay việc ứng dụng CĐS trong lĩnh vực này còn diễn ra khá chậm, chưa đồng bộ.

Theo tôi, đầu tiên các nhà quản lý ở cơ quan, doanh nghiệp cần phải có nhận thức đầy đủ, sâu sắc rằng, không thể không áp dụng những vấn đề của kỹ thuật số trong lĩnh vực ATVSLĐ. Sau đó, phải nâng cao hiểu biết về CĐS và biến nhận thức ấy thành suy nghĩ, hành động cụ thể, thiết thực.

Mấu chốt của vấn đề là lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, chủ doanh nghiệp phải có quyết tâm, có kế hoạch, biện pháp lâu dài và đầu tư kinh phí cho việc ứng dụng CĐS trong lĩnh vực này. Nhờ đó nhiệm vụ công tác của cơ quan, đơn vị, kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp sẽ có chất lượng và hiệu quả hơn, cán bộ, nhân viên, NLĐ sẽ được an toàn, yên tâm công tác, sản xuất.

PV: Là người gần như dành trọn cuộc đời để làm công tác quản lý và nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực ATVSLĐ, ông có nghe thấy ở đâu hay đã tận mắt chứng kiến doanh nghiệp có ứng dụng CĐS trong lĩnh vực ATVSLĐ một cách mạnh mẽ, hiệu quả?

PGS. TS. Nguyễn An Lương: Tôi không có điều kiện theo dõi hết nhưng theo tôi, hiện nay vấn đề CĐS trong ATVSLĐ ở nước ta cho đến nay phát triển còn chậm, nhận thức và hiểu biết về CĐS trong lĩnh vực này của nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp còn yếu; công tác thông tin, huấn luyện về lĩnh vực này chưa phát triển; những nội dung cụ thể về CĐS trong ATVSLĐ cũng chưa được thực hiện trong nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, cũng có một số đơn vị đã triển khai thực hiện CĐS trong ATVSLĐ, trong đó phải kể đến phần mềm “Giám sát an toàn” đã được Tổng Công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC) đưa vào vận hành sau nhiều lần nâng cấp, hiệu chỉnh bổ sung các tính năng phù hợp; giúp tiết kiệm thời gian quản lý an toàn lao động từ xa cho các cấp quản lý.

Những tính năng quản lý bao gồm nhiều nội dung, thông số đã giúp cho đơn vị này theo dõi công việc hằng ngày trên lưới điện một cách kịp thời, hiệu quả.

Phần mềm “Giám sát an toàn” còn giúp phục vụ cho công tác huấn luyện, sinh hoạt kiểm điểm và phổ biến rút kinh nghiệm về các sự cố tai nạn lao động, từ đó nâng cao ý thức tự giác về việc chấp hành quy trình, quy định, ràng buộc trách nhiệm của người quản lý của cán bộ, kỹ sư an toàn và trực ban vận hành cũng như của NLĐ.

Kỹ sư an toàn EVNSPC cập nhật theo dõi kết quả kiểm tra lưới điện trên phần mềm PMIS. Ảnh: CTV

Nhờ vậy, nhiệm vụ của cán bộ quản lý của đội ngũ làm công tác an toàn cũng nhanh hơn, kịp thời hơn, đỡ vất vả hơn trước đây, hiệu quả công việc cao hơn so với trước khi thực hiện CĐS.

Mong rằng trong thời gian tới, để phấn đấu thực hiện tốt các Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 17/4/2020 và Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Chính phủ về chủ trương, chính sách, chương trình hành động về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 về CĐS, các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị cần đẩy mạnh hơn nữa việc thực hiện CĐS nói chung và CĐS nói riêng trong lĩnh vực ATVSLĐ, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác sản xuất kinh doanh trong giai đoạn mới.

PV: Tổ chức Công đoàn Việt Nam có trách nhiệm to lớn trong công tác ATVSLĐ, trong đó có vấn đề nghiên cứu khoa học công nghệ ATVSLĐ. Vậy theo ông, vai trò của công đoàn trong việc đẩy mạnh ứng dụng CĐS trong lĩnh vực này như thế nào?

PGS. TS. Nguyễn An Lương: Trên cơ sở 3 chức năng cơ bản đã được Hiến pháp và Điều lệ của Công đoàn Việt Nam xác định, tổ chức Công đoàn Việt Nam có vai trò và trách nhiệm to lớn trong công tác ATVSLĐ, từ việc tham gia xây dựng các văn bản pháp luật, chế độ chính sách, tiêu chuẩn, quy định về ATVSLĐ, tham gia quản lý, thanh kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác ATVSLĐ cho đến việc tuyên truyền, giáo dục, huấn luyện về ATVSLĐ, vận động đông đảo cán bộ, công nhân, viên chức, NLĐ tham gia phong trào quần chúng làm tốt công tác ATVSLĐ.